Medewerkers van Avansa Oost-Brabant gingen in gesprek met voorbijgangers op het Martelarenplein in Leuven over de stijgende prijzen op de woonmarkt. Aanleiding is de oprichting van de Community Land Trust Leuven (CLT) eind september Deze nieuwe vereniging zal betaalbare woningen verkopen maar niet de grond die eronder ligt. Door grond in gemeenschapsbezit te houden, kan de CLT ook in de toekomst de prijzen betaalbaar houden. De eigenaars krijgen bij verkoop terug wat zij reeds afbetaald hebben plus een deel van de meerwaarde.
"Grond is schaars. Prijsstijgingen zijn door vraag en aanbod moeilijk te vermijden", opperen de deelnemers. Een medewerker van een financiële instelling geeft een breed gedeeld gevoel weer: “Er zal toch iets moeten gebeuren.” "De prijzen stijgen te sterk” en “Er wordt te veel gespeculeerd” horen we. “Rijken worden rijker en armen armer.” Enkele mensen vinden de idee van privé grondbezit op zich zonder meer absurd. Iemand anders verdedigt privébezit nog als investering voor zijn eigen pensioen.
“Een woning geeft zekerheid en stabiliteit.”
Oplossingen voor de hoge woonprijzen zoeken de deelnemers in allerlei richtingen:
kleinere huizen
containerwoningen
leegstand aanpakken
minder beperkingen op (ver)bouwen...
Verschillende mensen wijzen erop dat we de open ruimte niet mogen opofferen. Nog ideetjes: belast de huurinkomsten van grootgrondbezitters of eis een deel van hun huizen op om sociaal te verhuren.
De Community Land Trust als oplossing
“En wat als we bezit van grond nu eens loskoppelen van de eigendom van een woning?” Wanneer de Avansa-medewerkers het CLT-concept uitleggen, blijkt dat een aantal onder hen al gehoord heeft van deze nieuwe organisatie. Enkele mensen reageren terughoudend maar de meesten zijn positief over deze vorm van gemeenschappelijke eigendom van grond. Ook wie voor het eerst hoort van een CLT, reageert geïnteresseerd. “Hoopgevend” zegt iemand.
Winst maken op de verkoop van een woning, is voor mij niet het belangrijkste. Zo lang ik maar kan zorgen dat mijn kinderen de woning kunnen erven!
“Winst maken op verkoop van een woning, is voor mij niet het belangrijkste, wel dat mijn kinderen de woning kunnen erven” zegt een ander. Voor nog andere mensen kan het een netwerk worden van diverse mensen: alleenstaanden, jonge gezinnen, zieken, minder mobiele mensen. Of een plek om te delen en daardoor “samen te winnen”. “We moeten weer meer een ‘wij’ worden” verzucht iemand. Natuurlijk zijn er ook een boel vragen. Hoe werkt zoiets dan? Hoe los je onenigheid op binnen een CLT-woongroep? Is er voldoende inspraak voor de bewoners binnen de organisatie? Hoe kan dit op grote schaal gebeuren? Op veel van deze vragen vinden we antwoorden in het CLT-leerboek of in CLT’s die al langer actief zijn. Zo bestaat het CLT-model al sinds de jaren ‘60 in de Verenigde Staten als antwoord voor zwarte boeren die grond op die manier in collectief bezit konden nemen en bijgevolg het recht vergaarden om te gaan stemmen. Het model vond vanaf de jaren ‘80 zijn intrede in het verenigd koninkrijk en als eerste CLT op het Europese vasteland in 2012 in Brussel. Het is een beproefd model dat ook in tijden van crisis weerstand biedt. De CLT-woningen volgen immers niet de grillen van de markt; de prijs van de woningen wordt niet bepaald door vraag & aanbod.
De eerste CLT-woningen in Leuven
Eind september wordt de vzw CLT Leuven opgericht met de steun van AG Stadsontwikkeling Leuven, zoals opgenomen in het meerjarenplan van de stad. Er is 5 miljoen euro voorzien voor de oprichting van de CLT en de financiering van de eerste woningen. Deze eerste woningen zullen gebouwd worden door AG Stadsontwikkeling Leuven op een lange smalle strook tussen het provinciehuis en de achterkant van de huizen aan de Tiensevest.